Malzeme alırken ihtiyacımız kadar almayı ve bozulmadan tüketmemiz gerektiğini biliyoruz. Yine de zaman zaman işler istediğimiz gibi gitmeyebiliyor. Yavaş yavaş bozulmalarını izlemek ve sonunda çöpe atmak yerine neler yapabiliriz?
Gökyüzü daha karanlık, havalar daha soğuk, günler daha kısa. Evde geçirilen vakit arttıkça yemek yapma sıklığımız, mutfak sınırları içinde geçirdiğimiz süre de artıyor. Ayrıca havadaki değişim, iştahımızı kabartan yemeklerde bir değişimi de beraberinde getiriyor. Kış soğuğunda yanan bir ocaktan, çalışan bir fırından gelen sıcaklık ve güzel kokular evin yuva gibi hissettirmesini sağlıyor, o kokulara ve sıcaklığa sığınabiliyoruz.
Daha çok yemek yapmak, aynı zamanda malzemeyle daha haşır neşir olmak demek. Lüzumla aynı Arapça kökenden türeyen “malzeme” sözcüğü anlamını gerekmekten alıyor. Malzeme, “gereken nesne” demek olduğuna göre elimizdeki ürünlerin yalnızca bir kısmını kullanıp kalanını çöpe atmak, malzemenin kelime anlamıyla çelişiyor bile denebilir.
Sos yapmak, kalmış yemeği çorba veya salataya dönüştürmek, doğru porsiyonlamak ve saklamak gibi yöntemlere aşinayız ancak daha çetrefilli, bu yöntemleri kolayca uygulayamadığımız malzemelerle ve artıklarla ne yapmalı?
İkinci şanslar
- Fırına atın. Muz veya elma yanında bile bir türlü olgunlaşmayan avokadoları fırına atın. Avokado fırında yumuşarken lezzeti derinlik kazanır.
- Sirke anası edinin. Evde sirke yapmak, döngüsel bir süreç olduğundan sirkenizi meyve ve sebze artıklarıyla her zaman besleyebilirsiniz. Bolca kullandığınız meyve ve sebzelerin artıkları ile ayrı sirkeler yapabileceğiniz gibi tümünü karıştırmak da mümkün.
- Sos yapın. Kalan yemeği dönüştürürken de ipin ucu kaçabiliyor. İştahla, bolca aldığımız yeşillikler pörsümeye başlayınca lezzetli bir otlu sos yapın. Otlu sos artarsa üzeri oksitlenmeden veya küf bağlamadan doğrudan buzluğa atın. Kolay kullanım için ufak buz kalıplarında da dondurabilirsiniz.
- Pestil yapın. Yumuşayan meyveleri hep birlikte pişirin ve el blender’ından geçirin. Bu püreyi fırının düşük ayarında ince bir katman halinde kurutursanız şahane pestil olur. Ekşi-tatlı olması için mayhoş meyveleri de ihmal etmeyin.
- Küfü tanıyın. Küf genelde söz konusu malzemede bir şeylerin yolunda olmadığının ve yolları ayırma vaktinin geldiğinin göstergesi olsa da cevap her zaman bu kadar basit değil.
- Dünya çapı düşünün. Ananası soyduktan sonra kalan kabuklarından yararlanmak için Meksika’da tepache adında fermante, hafif köpüklü bir içecek yapılıyor. Ananas kabuklarını su, şeker ve sıcak baharatlarla fermante ederek tepache yapmayı deneyin.
- Hamuru dönüştürün. Yarı yolda kalan hamurların sizi yarı yolda bırakmaması için kraker yapabilirsiniz. Örneğin, başarısız bir tam buğday unlu focaccia deneyi, harika bir zeytinyağlı, tarhunlu ev yapımı krakere dönüşebilir.
- Kabukları dönüştürün. Pırasanın genelde kullanılmayan ve çöpe giden koyu yeşil kısımlarını sarma veya dolma pişirirken tencerenin dibine dizin. Balık, mantar veya tavuğu ızgarada pişirecekken pırasaya sarın.
Yemeklerin gizli kozları
- Narenciye kabuklarını her zaman kurutup toz yapabilirsiniz ancak kabukların gidebileceği tek istikamet bu değil. Kabukları bir kavanoza doldurup üzerini zeytinyağı ile kapatın. Bu zeytinyağını her şekilde kullanabilirsiniz ancak en güzel seçeneklerden biri zeytinyağlılar. Hatta kabukları da ince doğrayarak ekleyip narenciye lezzetinin öne çıktığı kış zeytinyağlıları düşünebilirsiniz.
- Artan yumurta beyazları tabii ki omletlere girebilir. Ancak daha iyisi çok gevrek, neredeyse kurabiye gibi toplanan granolaların arkasındaki gizli silah olmaları! Çırparak hafifçe köpürttüğünüz yumurta beyazlarını granola karışımına diğer ıslak malzemelerle birlikte ekleyin ve her zamanki gibi fırında pişirin.
- Lezzetli, umami bombası vejetaryen veya vegan çorbaların sırrı nohut haşlama suyu. Nohut haşlarken suyu defne yaprağı, soğan ve sarımsak artıkları, tuz, baharatlar, limon kabuğu, sebze kabukları ve biraz zeytinyağı ile lezzetlendirin. Süzdükten sonra kalan su, derin, leziz bir su olur.
- Fazla olgunlaşmaya başlayan muzlar hemen buzluğa! Fazla olgun, yumuşakça muzları soyup bütün halde veya püre yaparak hava almayan bir kapta dondurun. Pancake ve muzlu kek için muzun fazla olgunu makbul olduğundan buzluk muzları bu tarifler için ideal.