Bu yazıyı 2 dakika 19 saniyede okuyabilirsiniz.
En sevdiğimiz malzemelerden baklanın hikayesi ve bakla ile yapılabilecek pratik bir tarif.
“Baklagil” kelimesini çok kullanır olsak da daha çok mercimek, fasulye veya nohut çağrıştırdığını düşünüyoruz. Halbuki kelimenin içindeki baklanın tarihi çok eski yıllara dayanıyor. M.Ö. 6000 yılından itibaren Akdeniz ülkelerinde yetiştirilen bakla, bu toprakların en eski ve hikayesi en bol baklagili. Nil Nehri etrafında yetiştirilen baklanın parlak yeşil rengi, yapraklarının üzerindeki siyah lekeleri, baklayı sarmalayan kabuğun kendine has şekli ve soğuklara dayanma kabiliyeti tarih boyunca popüler olmasına yol açmış. Süper güçleri olduğuna inanılan bakla bir zamanlar iyi şans işaretiyken ve Mısır’da törenlerde tanrılara hediye olarak sunulurken, rahiplerin tüketmesinin günah olduğuna inanılırmış.
Bakla ile ilgili oldukça hüzünlü ve ilginç hikayeler var. Eflatun’un M.Ö. 427- 347 yılları arasında yazdığı “Şölen” kitabında “Çıkar şu ağzındaki baklayı!” cümlesi ile literatüre girmiş. Ünlü matematikçi Pisagor’un ise baklanın en büyük düşmanlarından biri olduğu bilinir. Kendisini takip eden hayran grubunun hayatlarına müdahele etmesi ile bilinen matematikçi, takipçilerinin vejetaryen olmasını talep ediyormuş fakat protein deposu baklayı yemelerini yasaklamış. Ne yazık ki Pisagor’un ölümü de bakla yüzünden olmuş. Düşmanlarından kaçmak için tek çaresi bakla tarlasından geçmek iken, başka bir yolu tercih ettiği için öldürülmüş. Bu nefretinin arkasında tam olarak ne olduğunu bilemiyoruz ama verilen tüm sebeplerin arasında gıda alerjisi ihtimalinin yüksek olduğunu düşünebiliriz. Son olarak da “Kuzuların Sessizliği” filminde Hannibal’in bir kadeh Chianti ile bakla yemeyi tercih etmesiyle bu güzelim bitki korku dolu bir hikayeye daha konu olmuş.
Baharın gelişini müjdeleyen bakla, tüm bunların aksine, yiyenleri çok mutlu ediyor. Kalori ve yağ oranı oldukça düşük, yüksek oranda lif içeriyor, besin değeri ise dopamin olmak üzere birçok vitamin ve mineral açısından oldukça zengin.
Her geçen gün bitkisel protein kaynaklarının öneminin arttığını biliyoruz. Bir çok araştırmada baklanın yakın gelecekte insan tüketimine uygun hayvansal protein yerine geçebilecek en değerli bitkisel protein kaynağı olacağı belirtiliyor. Bakla, içerdiği yüksek protein, lif ve vitamin değerlerinden dolayı insan sağlığı açısından değerli olmasının yanısıra, topraktaki azot miktarını dengelemesi ve fosfor miktarını arttırmasından ötürü müthiş bir gübre görevi de görüyor. Değişik hava şartlarına karşı dayanıklı olması da geleceğin tarımcılarının ilgisini çekmesine yol açıyor.
Bakla, Türk mutfağında en çok enginar ve pilavın yanına yakıştırılır. Başka kullanım şekilleri arasında taze bakla ile yapılan falafel ve favayı sayabiliriz. İlkbaharda taze bakla varken Tokat usulü baklalı sarma, Girit usulü çiğ bakla gibi yemekleri de denemeli. Genellikle dereotunun eşlik ettiği bakla, örneğin Trakyalıların bakla çorbasında süt veya kaymak ile tatlandırılır.
İngiltere ve Amerika’da bakla ununun rahatlıkla bulunduğunu, gluten hastalarının veya vegan sporcuların bu unu sıklıkla kullandığını da ekleyelim. Evde protein ihtiyacı olan bir sporcu varsa, bakla unu ve nohut ununu karıştırarak çok lezzetli hamurişleri, kekler, kurabiyeler pişirebiliriz.
Peynirli Bakla
Baklayla yapılabilecek eğlenceli bir tarif, fırında peynirli bakla. Kurusunu 20 dakika haşladıktan sonra suyunu süzüp zeytinyağı, tuz ve karabiber ile karıştırın. Fırın tepsisinde, 180 derecede 25 dakika boyunca pişirin. Baklaların üzerine dilediğiniz bir peyniri rendeleyin ve azıcık limon suyu da ekleyip, 10-15 dakika daha pişirin.