Bugün 22 Nisan Dünya Günü. Dünyanın yok olan kaynaklarını, doğal döngüleri, sadece insanın değil tüm canlıların geleceğini düşündüğümüz, konuştuğumuz bugünden çıkan en kuvvetli mesaj, derhal ve hep birlikte harekete geçmemiz gerektiği.
Etkileri uzun yıllar sürecek benzersiz bir dönemden geçiyoruz. Bir yandan pandemi yüzünden hayat ters yüz olurken, diğer yandan da dünyanın birçok bölgesinde, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde iklim krizinin sebep olduğu ekstrem hava durumlarıyla, felaketlerle karşı karşıyayız. Bu dönem kuşkusuz en çok COVID-19’un etkileriyle hatırlanacak ama Türkiye’de de olduğu gibi dünyanın farklı bölgelerinde şiddetli seller, aşırı sıcaklar, kuraklık ve yangınlar insanlar ve doğa üzerinde derin yaralar bırakmakta.
Biraz daha iç kapatma pahasına; Birleşmiş Milletlerin geçtiğimiz haftalarda yayınladığı rapora göre 2020, bugüne kadar en sıcak üç seneden biriydi. Son on sene yani 2011-2020 arası, bugüne kadar yaşanan en sıcak on yıl. Kısacası giderek ısınıyoruz, Greta Thunberg’in dediği gibi “evimiz yanıyor”. Dünyayı kurtarmak için gereken ise net: Küresel ortalama sıcaklık artışını 1.5 dereceye düşürmemiz, 2030 senesine kadar karbon salımını yüzde 45 azaltmamız, 2050 senesine kadar da sıfıra indirmemiz şart. Bunun için de büyük küçük demeden, elimizden geleni yapmaktan başka çare yok. Aksi takdirde hızlı bir yok oluşa doğru gidiyoruz.
22 Nisan Dünya Günü. Amacı, çevreye ve doğaya dikkat çekmek, dünyanın sorunlarını dile getirmek, çözüm yolları aramak. Son yıllarda daha çok konuşuluyor olsa da aslında tarihi 1970’e dayanıyor, bu sene 51inci senesi kutlanıyor. İlk olarak Amerikalı aktivist John McConnell’in ortaya attığı Dünya Günü’nde çevre duyarlılığı, hava kirliliği gibi konuların öğrenciler tarafından konuşulması hedeflenmiş. Dünya Günü, her sene 22 Nisan’da gerçekleşiyor, bazen de tüm haftaya yayılarak Dünya Haftası olarak tanımlanıyor. Ve bugün dünya çapında 200’den fazla ülkede kutlanıyor.
Dünya Günü etkinliklerini en yakından takip edebileceğimiz platform EarthDay.org. İklim krizi ve sürdürülebilirlik konularında oldukça detaylı ve güncel bilgiler içeren EarthDay.org, aynı zamanda bir portal görevi de görüyor. Dünya Günü’nde 200 ülkeden bir milyar kişinin dahil olduğu yüzlerce etkinlik bu portal üzerinden takip edilebiliyor.
2021 kritik bir sene. Bir uçurumun kenarında olduğumuzu söyleyen Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres’e göre pandeminin bize öğrettiklerini de kullanarak bu seneyi doğru değerlendirip derhal aksiyona geçmemiz gerekiyor. Aynı zamanda heyecan verici gelişmeler de oluyor. 19 Nisan’da karbon emisyonu ve dolayısıyla iklim krizinde en çok payı olan Çin ve A.B.D bu konuda birlikte adım atacaklarını açıkladılar. Bundan sadece birkaç gün önce gelen bu açıklama bir dönüm noktası olarak görülüyor. Ayrıca Dünya Günü etkinlikleri kapsamında A.B.D. Başkanı Joe Biden’ın liderliğinde bir “Liderler Zirvesi” de düzenleniyor. Türkiye de dahil 47 dünya lideriyle birlikte gerçekleşecek zirvede özellikle yeni başkanın vereceği vaatler heyecanla bekleniyor. Biden seçilir seçilmez ülkesini tekrar Paris İklim Anlaşması’na dahil etmiş, iklim hedefi için 1.7 trilyon dolarlık bir plan açıklamıştı. Bu planla A.B.D’de tamamen temiz enerji ekonomisi yaratılması ve 2050’ye kadar karbon salımını sıfıra indirilmesi hedefleniyor.
Dünya Günü’nün bu senenin teması “Restore Our Earth” ya da “Dünyamızı Onar”. Çünkü onarmamız, aktif bir şekilde tamir etmemiz gerekiyor. Ekosistemleri onarmanın yollarını, doğal döngülerde ve teknolojide aramamız gerektiği, böylelikle sadece yeni düzene uyum sağlayarak, adapte olarak değil, aktif bir şekilde onararak fark yaratılabileceği savunuluyor. Özellikle değinilen konular arasında iklim ve çevre okur-yazarlığı, iklim onarım teknolojileri, yeniden ağaçlandırma çalışmaları, onarıcı tarım gibi konular bulunuyor.
EarthDay.org Liderler Zirvesi dışında başka etkinliklere de ev sahipliği yapıyor. Örneğin 20 Nisan’da gerçekleştirilen dijital konferansta gençlere, genç aktivistlere kulak verildi. Greta Thunberg, Alexandria Villaseñor, Licypriya Kangujam gibi gençlerin katılımıyla gerçekleşen buluşmada sadece gençlerin değil herkesin alması gereken önemli mesajlar vardı. Greta Thunberg konuşmasında, verebileceği en iyi tavsiyenin harekete geçmek olduğunu söyledi. Aksiyon alarak kendini nasıl karamsarlıktan çıkardığını anlattı. Ufak bir adım da olsa, hayatımızda yaptığımız her bir değişimin fark yaratabileceğini hatırlattı.
21 Nisan’da ise işin eğitim boyutu konuşuldu. Dünyanın farklı bölgelerinden eğitimciler sürdürülebilirlik ve iklim krizi konularında eğitimin önemine değindiler. Hatta konunun okuma yazma öğrenmek kadar önemli olduğunu vurguladılar. Çocukların ve gençlerin bu konuda bilgilenme hakları olduğunu ve bunun dünyanın geleceği için şart olduğunu söylediler. Bu bazı ülkelerde başladı bile; örneğin İtalya’da sürdürülebilirlik ve iklim krizi konuları tüm devlet okullarında mecburi ders olarak müfredata girdi, Meksika’da ise birçok dersin içine sürdürülebilirlik entegre edildi. Küresel bir araştırmaya göre bireylerin iklim krizini ciddiye alıp almamaları konusunda en önemli faktör eğitim.
Ruhun Doysun’da defalarca sohbet ettiğimiz WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pasinli de harekete geçmemizin gereğini vurguluyor: “Bizler iklim krizinin her geçen gün daha belirgin bir şekilde hissedilen somut etkilerini yaşayan ilk ama bu kötüye gidişi durdurabilecek son nesiliz. Bugün harekete geçmezsek, hiç de uzak olmayan bir gelecekte iklim krizinin çok daha şiddetli etkileriyle yüzleşeceğiz” diyor.
Harekete geçmek… Elbette ülkelerin, liderlerin, şirketlerin bu konuya yaklaşımları ve davranışları son derece kritik. Bu yüzden bugünlerde Dünya Günü kapsamında konuşulanları, 20 Kasım’da gerçekleşecek BM İklim Değişikliği Konferansı’nda verilen kararları, atılan adımları heyecanla bekliyoruz. Ancak bireyler olarak harekete geçmek için beklemeye gerek yok, zaten beklemek gibi bir lüksümüz de yok. Yıllardır Ruhun Doysun’da bireysel olarak atabileceğimiz adımları ve kolektif hareket edersek yaratabileceğimiz farkı konuşuyoruz. Plastiksiz bir hayattan evde enerji tasarruf yollarına, gıda israfını yok etmekten iklim dostu mutfağa, onlarca video ve yazıda evimize, mutfağımıza, çevremize, kısaca hayatlarımıza derhal aktarabileceğimiz fikir ve önerileri bulabilirsiniz.